Bs Huỳnh Thị Tố Nữ - 

Ấu trùng di chuyển qua da (CLM: Cutaneous larva migrans) là một hội chứng với hồng ban và sẹo tại vị trí xâm nhập, tiếp theo là viêm da đỏ nâu hình dạng đường mòn quanh co dưới da. Thường xảy ra do nhiễm ấu trùng của giun móc chó hoặc mèo, Ancylostoma braziliense hoặc Ancylostoma caninum; cũng có thể do ấu trùng của các ký sinh trùng động vật khác không phải là ký sinh trùng tự nhiên ở người.

CLM do giun móc thường được gọi là ấu trùng di chuyển qua da liên quan đến giun móc (HrCLM).

DỊCH TỄ HỌC

Giun móc gây ra sự di cư của ấu trùng qua da (CLM) được phân bố trên toàn thế giới, thường gặp hơn ở các vùng khí hậu ấm hơn, đặc biệt là ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới của Đông Nam Á, Châu Phi, Nam Mỹ, Caribe và các vùng đông nam của Hoa Kỳ. Ấu trùng được tìm thấy trên các bãi biển cát, trong hộp cát nhà ở.

Những người có nguy cơ cao bao gồm khách du lịch, trẻ em, người bơi lội và người lao động có hoạt động khiến da tiếp xúc với đất bị ô nhiễm. HrCLM là nguyên nhân phổ biến của bệnh da liễu ở những người trở về sau chuyến du lịch ở các vùng nhiệt đới.

Vòng đời

Vòng đời giun móc trong vật chủ chính là rất giống với vòng đời giun móc cho loài người

Trứng được chuyển qua phân của vật chủ xác định (chó hoặc mèo trưởng thành). Trong điều kiện thuận lợi (ẩm, ấm, bóng râm), ấu trùng dạng que nở trong 1 đến 2 ngày. Sau 5 đến 10 ngày (và hai lần lột xác), chúng trở thành ấu trùng có khả năng lây nhiễm và có thể tồn tại từ 3 đến 4 tuần trong điều kiện môi trường thuận lợi.

Khi tiếp xúc với vật chủ là động vật không phải là con người, ấu trùng lây nhiễm xâm nhập vào da và được đưa qua các mạch máu đến phổi, nơi chúng xâm nhập vào phế nang phổi, đi lên cây phế quản đến hầu và bị nuốt. Ấu trùng đến ruột non, nơi chúng cư trú và trưởng thành, chúng bám vào thành ruột. Một số ấu trùng bị bắt giữ trong các mô và là nguồn lây nhiễm cho chó con hoặc mèo con qua đường truyền máu (và có thể là cấy ghép nhau thai).

Con người có thể bị nhiễm bệnh khi ấu trùng lây nhiễm trong đất xâm nhập một phần vào da. Ấu trùng của hầu hết các loài không thể trưởng thành bên trong vật chủ là con người vì con người là vật chủ trung gian ngẫu nhiên. Ấu trùng tạo ra phản ứng viêm dọc theo đường da khi di chuyển, có thể tiếp tục trong nhiều tuần.

Một số ấu trùng có thể tiếp cận các mô sâu hơn. 

BỆNH ẤU TRÙNG DI CHUYỂN Ở DA

HrCLM xảy ra thường xuyên nhất ở chi dưới. Trong một báo cáo của 98 khách du lịch, các tổn thương thường liên quan đến chi dưới (73%); mông và vùng hậu môn sinh dục, thân và chi trên có liên quan lần lượt là 13, 7 và 7% .

Ban đầu, một ban đỏ sẩn ngứa có thể phát triển tại vị trí từng xâm nhập của ấu trùng; tuy nhiên nhiều bệnh nhân không biết về vị trí xâm nhập. Khi tiếp xúc với đất bị ô nhiễm nặng, triệu chứng có thể tới vài trăm nốt sẩn ngứa. Trong vòng vài ngày sau đó, xuất hiện các vết ngứa dữ dội, nhô cao, ngoằn nghoèo, màu nâu đỏ khi ấu trùng di chuyển với tốc độ vài mm (lên đến vài cm) mỗi ngày.

Tổn thương rộng khoảng 3 mm và có thể dài tới 15 đến 20 mm, ấu trùng thường nằm trước tổn thương từ 1 đến 2 cm.

Tổn thương dạng đường mòn thường phát triển từ hai đến sáu ngày sau khi tiếp xúc nhưng có thể xảy ra vài tuần hoặc thậm chí nhiều tháng sau khi tiếp xúc. Tổn thương dạng mụn nước phát triển trong khoảng 10% các trường hợp, và sự hiện diện của các tổn thương dạng nốt và bóng nước có thể làm trì hoãn chẩn đoán. Ngứa có thể dữ dội gây rối loạn giấc ngủ. Cuối cùng các tổn thương tự khỏi ngay cả khi không có liệu pháp cụ thể. 

Viêm nang lông do giun móc là một dạng HrCLM không phổ biến, xảy ra < 5% các trường hợp; bao gồm nhiều sẩn và mụn mủ dạng nang, ban đỏ, sẩn ngứa. Các tổn thương có thể không có hoặc tương đối ngắn.

Chẩn đoán  

Chẩn đoán HrCLM dựa trên tiền sử và các triệu chứng thực thể. Bệnh nhân bị nhiễm thường có tiền sử tiếp xúc với đất hoặc cát bị ô nhiễm (đi chân trần hoặc nằm trên cát) và tổn thương dạng đường mòn đặc trưng trên da. Tăng bạch cầu ái toan rất hiếm.

Những báo cáo mới về việc soi da được sử dụng để hỗ trợ chẩn đoán CLM; bao gồm các vùng mờ, màu nâu, mất cấu trúc tương ứng với cơ thể ấu trùng và các chấm đỏ tương ứng với tổn thương hang trống.

Siêu âm có thể thấy rõ các cấu trúc dưới biểu bì khúc xạ (gợi ý các mảnh ấu trùng). Các phát hiện bổ sung có thể bao gồm các đường hầm giảm âm ở da và hạ bì bị viêm, phản ánh sự giãn nở ống bạch huyết.

Điều trị

Liệu pháp tẩy giun sán cho HrCLM hữu ích để làm giảm các triệu chứng và giảm khả năng bội nhiễm vi khuẩn. Bao gồm Ivermectin hoặc Albendazole . Điều trị ưu tiên là Ivermectin (200 µg/ kg uống một lần trong ngày - trong một hoặc hai ngày). Một liều Ivermectin duy nhất có tỷ lệ chữa khỏi bệnh 94% - 100%. Bệnh nhân bị viêm nang lông do giun móc nên được điều trị bằng hai liều Ivermectin. Albendazole (400 mg uống trong ba ngày) là một phương pháp điều trị thay thế. Đối với những bệnh nhân có tổn thương rộng hoặc nhiều tổn thương, có thể dùng một đợt Albendazole kéo dài bảy ngày. Các triệu chứng thường biến mất trong vòng một tuần sau khi điều trị.

Thuốc bôi tại chỗ là một lựa chọn điều trị thay thế. Thiabendazole 15% dùng tại chỗ có hiệu quả trong việc giảm ngứa và ngăn chặn sự tiến triển của tổn thương. Thuốc mỡ Albendazole 10% tại chỗ, được  chế bằng cách nghiền nát ba viên nén 400 mg Albendazole trong 12 g dầu hỏa cũng đã được báo cáo có hiệu quả khi dùng ba lần mỗi ngày trong 10 ngày.

Ngoài ra, thuốc kháng histamine cũng hữu ích để kiểm soát ngứa. Ở những bệnh nhân có phản ứng dị ứng nghiêm trọng, điều trị triệu chứng bằng corticosteroid tại chỗ có thể được thực hiện.

TÓM TẮT

Di trú ấu trùng qua da (CLM) xảy ra phổ biến nhất là do con người bị nhiễm ấu trùng của giun móc chó hoặc mèo; nó cũng có thể do giun móc động vật khác gây ra (ấu trùng da liên quan đến giun móc di cư (HrCLM). 

Sự lây nhiễm xảy ra thường xuyên nhất ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới của Đông Nam Á, Châu Phi, Nam Mỹ, Caribe và các vùng đông nam của Hoa Kỳ. Ấu trùng được tìm thấy trên các bãi biển đầy cát, trong hộp cát và dưới các ngôi nhà. Những người có nguy cơ cao nhất bao gồm khách du lịch, trẻ em, người bơi lội và người lao động có hoạt động khiến da của họ tiếp xúc với đất bị ô nhiễm. 

Vòng đời của giun móc ở vật chủ xác định rất giống với vòng đời của giun móc đối với loài người. Con người có thể bị nhiễm bệnh khi ấu trùng lây nhiễm trong đất xâm nhập vào da. Ấu trùng của hầu hết các loài không thể trưởng thành bên trong vật chủ là người; chúng di chuyển trong lớp biểu bì và tạo ra phản ứng viêm. 

HrCLM xảy ra thường xuyên nhất ở chi dưới. Ban đầu, một ban đỏ sẩn ngứa phát triển tại vị trí mỗi lần ấu trùng xâm nhập. Hai đến ba ngày sau, xuất hiện các tổn thương màu nâu đỏ, nổi nhiều, gồ ghề, ngứa dữ dội khi ấu trùng di chuyển với tốc độ vài mm mỗi ngày Các tổn thương thường tự khỏi trong vòng hai đến tám tuần mà không cần điều trị cụ thể. 

Điều trị HrCLM bằng liệu pháp tẩy giun sán là hữu ích để làm giảm các triệu chứng và giảm khả năng bội nhiễm vi khuẩn. Điều trị toàn thân bằng Ivermectin (200µg/kg uống một lần trong - ngày trong một hoặc hai ngày) hoặc Albendazole (400 mg uống trong ba ngày). Thuốc bôi ngoài da là một lựa chọn điều trị thay thế.

Tham khảo thêm tại: https: //www.uptodate.com/contents/hookworm-related-cutaneous-larva-migrans?search=Cutaneous%20larva%20migrans&source=search_result&selectedTitle=1~26&usage_type=default&display_rank=1