ĐD Đinh Thị Liên - Khoa YHNĐ

Sốt xuất huyết Dengue là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút Dengue gây ra và muỗi Aedes aegypti là trung gian truyền bệnh.

Chủ yếu là muỗi Aedes aegypti, là loại muỗi vằn có nhiều ở thành phố, thị xã, sống trong nhà và ngoài trời, ưa đốt người, sau khi đốt đậu ở nơi tối. Chủ yếu đốt vào ban ngày. Sinh sản thuận lợi ở những dụng cụ chứa nước gần nhà.

Bệnh có biểu hiện lâm sàng chủ yếu là sốt và xuất huyết với nhiều dạng khác nhau.

- Hội chứng nhiễm khuẩn- nhiễm độc

• Sốt: thường sốt cao liên tục, trung bình 4-7 ngày
• Có thể có gai rét, nhức đầu nhiều, đau mỏi toàn thân, vã mồ hôi, buồn nôn và nôn, ăn ngủ kém, mệt nhiều...
• Bạch cầu bình thường hoặc giảm nhẹ.

- Hội chứng xuất huyết:

Thường gặp ở ngày thứ 3 đến ngày thứ 7. Có thể gặp một hoặc nhiều dạng xuất huyết kết hợp. Dấu Lacet (+). Các dạng xuất huyết thường gặp:

• Xuất huyết dưới da: có thể gặp các dạng chấm, đốm hoặc nốt xuất huyết dưới da. Đốm xuất huyết thường có rải rác khắp cơ thể, nhưng thường mọc dày ở cẳng chân, cẳng tay.
• Xuất huyết niêm mạc: hay gặp nhất là chảy máu cam,  chảy máu chân răng,  cũng có khi xuất huyết dưới kết mạc.
• Xuất huyết phủ tạng: phổ biến nhất là xuất huyết tiêu hóa (nôn và đi cầu ra máu hoặc phân đen), sau đó là xuất huyết niệu (đái ra máu),  phụ nữ thường gặp xuất huyết tử cung (kinh nguyệt bất thường, kéo dài)

Vấn đề theo dõi & chăm sóc:

- Lau mát thường xuyên cho người bệnh bằng nước ấm. Không được dùng nước đá, nước lạnh để lau vì càng khiến cơ thể sốc nhiệt, sốt cao hơn.

- Khi sốt cao > 39⁰C cho người bệnh uống thuốc hạ sốt đúng theo y lệnh, chủ yếu dùng Paracetamol, không dùng quá liều vì thuốc có thể gây độc cho gan.

- Cho người bệnh nằm phòng thoáng mát, mặc quần áo mềm – mỏng- rộng để không gây cản trở lau mát và tỏa nhiệt.

- Cho người bệnh uống nhiều nước: bù nước do sốt và nôn. Khuyên người bệnh uống nước ORS, nước trái cây, nước cháo loãng với muối, uống lượng nhỏ, nhiều lần.

- Nuôi dưỡng: cho người bệnh ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu như cháo, súp đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng, cho ăn ít, nhiều bữa để tránh nôn. Không ăn – uống những thức ăn, nước uống có màu đỏ sẫm vì dễ nhầm xuất huyết tiêu hóa khi người bệnh nôn.

- Để người bệnh nghỉ ngơi hoàn toàn đầu không kê gối, phòng bệnh yên tĩnh, trấn an tinh thần để người bệnh yên tâm điều trị.

- Theo dõi các chất bài tiết: chất nôn, phân

- Lập đường truyền để giữ ven, hạn chế các thủ thuật gây chảy máu.

- Thực hiện thuốc kịp thời, chính xác, đầy đủ.

- Thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng.

- Theo dõi tri giác và các dấu hiệu tiền choáng và choáng.

- Đo dấu hiệu sinh tồn

Tuyên truyền

- Cho người bệnh biết nguyên nhân gây bệnh và cách phòng chống muỗi đốt cũng như diệt bọ gậy – diệt muỗi trong gia đình.

- Cần cho người bệnh biết mức độ nguy hiểm của bệnh đặc biệt biến chứng của bệnh.

- Hướng dẫn cho người bệnh cách ăn uống,  nghỉ ngơi trong thời gian nằm viện, cách pha và uống dung dịch ORS.