Ds Đặng Thị Ngọc Hà

1. Những nguyên nhân làm thay đổi đáp ứng với thuốc ở người cao tuổi:

Tuổi càng cao, sự dung nạp thuốc càng kém. Và đây là những nguyên nhân ảnh hưởng đến đáp ứng thuốc ở người cao tuổi

1.1. Do sự biến đổi đáp ứng của cơ quan đích:

Đây là nguyên nhân quan trọng thường gặp ở người cao tuổi. Nguyên nhân có thể là do sự cạn kiệt chất trung gian hóa học ở các sinap thần kinh do bệnh tật hoặc tuổi tác.

1.2.  Do sự thay đổi đáp ứng với thuốc tại receptor

1.3. Do sự trơ của một số cơ chế kiểm soát thể dịch ở người cao tuổi:

Vì đáp ứng thể dịch là một phần rất quan trọng của toàn thể các đáp ứng của thuốc nên những thay đổi này dẫn tới thay đổi về kiểu và cường độ đáp ứng của thuốc.

Nhìn chung, những thay đổi về dược lực học ở người cao tuổi không có quy luật rõ rệt với mọi thuốc: có những trường hợp người cao tuổi rất nhạy cảm với thuốc nhưng cũng có trường hợp ngược lại rất trơ và thất thường lúc tăng lúc giảm.

2. Ảnh hưởng của tuổi tác đến đáp ứng với một số nhóm thuốc:

2.1. Dễ bị tụt huyết áp thế đứng :

Một số nhóm thuốc như thuốc chống tăng huyết áp, thuốc chẹn alpha giao cảm, thuốc ức giao cảm của thần kinh trung ương, thuốc chống Parkinson, thuốc liệt thần… dễ gây tụt huyết áp thế đứng.

2.2. Dễ bị ngã do mất thăng bằng tư thế:

Cơ thể có thể thăng bằng được là nhờ khả năng điều chỉnh thăng bằng. Cùng với tuổi tác khả năng giữ thăng bằng của cơ thể bị giảm. Chính vì thế một số nhóm thuốc như thuốc ngủ, thuốc an thần… làm tỉ lệ ngã ở người cao tuổi.

2.3. Giảm điều hòa thân nhiệt:

Khả năng điều hòa thân nhiệt của cơ thể bị giảm ở người cao tuổi. Hạ nhiệt bất thường có thể gặp khi dùng các thuốc an thần gây ngủ, chống trầm cảm 3 vòng, chế phẩm thuốc phiện và rượu.

2.4. Giảm chức năng nhận thức:

Hệ thống thần kinh trung ương có sự thay đổi lớn về cấu trúc và chất trung gian hóa học ở người cao tuổi. Sự suy giảm trí nhớ mà hậu quả cuối cùng là sự sa sút trí tuệ là bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi. Bệnh lý này trầm trọng thêm khi dùng một số nhóm thuốc như thuốc kháng tiết cholin (Atropin), thuốc ngủ, thuốc an thần (đặc biệt là dẫn chất benzodiazepin), thuốc chẹn thụ thể beta.

2.5. Giảm chức năng các cơ nội tạng:

Do sự giảm nhu động dạ dày -ruột, người cao tuổi dễ bị táo bón. Các thuốc kháng tiết cholin, các opiate, thuốc chống trầm cảm 3 vòng và kháng histamin dễ gây táo bón hoặc tắc ruột ở người cao tuổi.

Thuốc kháng tiết cholin có thể gây bí tiểu ở nam giới cao tuổi, đặc biệt là những người bị phì đại tuyến tiền liệt. Rối loạn chức năng đường niệu hay gặp ở nữ giới cao tuổi, và thuốc lợi tiểu quai có thể gây ra tiểu tiện không kiểm soát ở những đối tượng này