Bs CK1 Nguyễn Xuân Hiền - Khoa GPB

1. Tổng quát:

- Tràn dịch một bên lượng nhiều ở người lớn tuổi là rất nghi ngờ ác tính.

- Tràn dịch liên quan đến ác tính có thể chỉ là một phản ứng mà không có bất kỳ tế bào u nào.

- Số lượng tế bào u trong trường hợp tràn dịch tái phát thường cao. Do đó, cần lặp lại nếu không tìm thấy tế bào u hoặc không thể kết luận được.

- Trong trường hợp tràn dịch nghi ngờ ác tính, nếu không tìm thấy tế bào ác tính trong dịch thì cần làm cell blocks

Phản ứng tế bào trung mạc

2. Đại thể của dịch:

- Chú ý số lượng, màu sắc, mùi hôi, độ nhớt

- Dịch chứa nhiều tế bào ung thư nên có thể tạo thành một lớp dày màu trắng vàng ở phần đáy ống nghiệm

- Dịch chứa nhiều tế bào ung thứ hắc tố (melanoma) có màu nâu chocolate

- Dịch chứa nhiều thực bào hemosiderin có màu nâu nhẹ

- Tràn dịch do u trung mô có nồng độ cao của axit hyaluronic làm tăng độ nhớt của dịch

3. Phản ứng tế bào trung mạc:

- Bào tương đậm màu

- Có thể có tế bào bóng, có từ 20 – 25 tế bào mỗi cụm

- Có thể có cấu trúc nhú

- Hạt nhân lớn vừa, màng nhân trơn láng, chất nhiễm sắc mịn, không thố, không tăng sắc

- Hạt nhân thường hiện diện và nằm trung tâm

- Hóa mô miễn dịch thường không hữu ích

Phản ứng tế bào trung mạc. Nhân lớn vừa, chất nhiễm sắc mịn. Một nhóm nhỏ tế bào. Nền tế bào viêm

Tế bào trung mạc bình thường. Hình ảnh cổ áo ren (mũi tên)

Hình ảnh cửa sổ trung mạc: do vi nhung mao nằm giữa hai tế bào trung mạc

Phản ứng tế bào trung mạc: tỉ lệ nhân/ bào tương thấp, màng nhân trơn láng và hạt nhân nằm trung tâm.

4. Không bào trong tế bào trung mạc

- Có thể do thoái hóa hoặc do điều trị gây ra

- Không bào không chứa chất nhầy

- Không bào trong tế bào trung mạc thường nằm chồng lên nhân mà không đẩy nó sang một bên (tức là không giống như tế bào hình nhẫn)

- Hình thái nhân của tế bào có không bào giống nhân của các tế bào trung mạc lân cận không có không bào.

- Không có yếu tố nhân ác tính

- Tràn dịch mạn tính, không bào trở nên lớn hơn

5. Bạch cầu đa nhân trung tính trong hạch

- Trong trường hợp viêm mủ màng phổi

- Nhồi máu và vỡ nội tạng

- Cẩn thận với dò màng phổi bởi ung thư tế bào gai của thực quản, phế quản. Tìm tế bào ác tính trong các mảnh vỡ tế bào

Phản ứng tế bào trung mạc với nền tế bào viêm

6. Số lượng lymphô bào trong dịch

- Lao phổi, màng phổi

- Viêm màng phổi mạn tính

- Viêm màng phổi do virus

- Lymphoma

- Các u ác tính khác

7. Số lượng bạch cầu ái toan trong dịch

- Dị ứng

- Bệnh tự miễn

- Nhồi máu phổi

- Nhiễm nấm

- Nhiễm ký sinh trùng

- Tràn khí, tràn máu màng phổi

- Xạ trị