CN Dương Thị Thảo - Khoa Vi sinh

CRYPTOCOCUS NEOFOROMANS là  một loài nấm men gây bệnh cho người. Vi nấm hạt men này phổ biến khắp nơi. Nó được tìm thấy trong đất, không khí, nhất là trong phân chim bồ câu. Người bị nhiễm do hít phải bào tử trong không khí.

Vi nấm này ít gây bệnh cho người bình thường. Bệnh thường gặp rất phổ biến ở những người bị suy giảm miễn dịch (người bị ung thư, Hodgkin, tiểu đường, dùng thuốc corticoid dài ngày hoặc thuốc ức chế miễn dịch, những người bị suy giảm miễn dịch do AIDS…). Bệnh được phát hiện ngày càng nhiều với sự gia tăng bệnh AIDS.

Bệnh do nấm C.neoformans thường gặp ở não, màng não do vi nấm có đặc tính ưa tổ chức thần kinh. Tuy nhiên nấm cũng có thể gây bệnh ở các cơ quan như máu, phổi, da….

Bệnh cảnh lâm sàng thường gặp là viêm não, viêm màng não. Nhức đầu và sốt là hai triệu chứng thường gặp nhất. Khi bị viêm não, màng não do nấm C.neoformans thường tỉ lệ tử vong rất cao.

Hình ảnh Nấm C.neoformans trong dịch não tủy và trong nhu mô phổi

Các kỹ thuật chẩn đoán nấm C.neoformans

1.Quan sát trực tiêp: Bệnh phẩm được nhuộm mực tàu rồi quan sát dưới kính hiển vi với vật kính 40. Phương pháp này có ưu điểm thời gian tiến hành ngắn nhưng độ nhạy thấp, đòi hỏi người làm kỹ thuật có chuyên môn vững và khó xác định được khi bệnh phẩm là máu, mô…  

2. Nuôi cấy: Nuôi cấy bệnh phẩm trên môi trường thạch Sabouraud có Chloramphenicol. Phương pháp tuy đơn giản nhưng phải mất vài ngày mới  xác định chẩn đoán.

3. Kỹ thuật miễn dịch ELISA: Cho phép xác định kháng nguyên vỏ của nấm, tuy nhiên kỹ thuật này chưa phổ biến ở Việt Nam.

4. Kỹ thuật Nested- PCR: Bằng 2 lần phân tích PCR, kỹ thuật này cho phép xác định nâm C.neoformans chỉ trong vòng 24 giờ kể từ khi lấy dịch não tủy. Hiện tại các nhà khoa học đang triển khai thử nghiệm chẩn đoán trên lâm sàng và phát triển thành  kit thương mại để có thể áp dụng rộng rãi trong các cơ sở khám chữa bệnh có trang bị máy PCR. Kết quả nghiên cứu dự kiến được công bố trên các tạp chí chuyên ngành năm 2014.

Nguồn:

1. Giáo trình Ký sinh trùng học, Trường Đại học y khoa Huế, 2004.
2. Tài liệu tập huấn: Chẩn đoán cận lâm sang nhiễm trùng cơ hội trên người nhiễm HIV/ AIDS, Hà Nôi., 2009.