Ths Trương Thị Kiều Loan - Khoa Vi sinh

Trước sự bùng phát đại dịch Ebola, đã thấy tỷ lệ tử vong cao tới 90%. Dịch hiện tại chủ yếu là ở Guinea, Sierra Leone và Liberia, đã có 729 trường hợp tử vong trong số hơn 1353 mắc bệnh, tỷ lệ tử vong 53% cho đến nay.

Virus Ebola là một thành viên của gia đình Filoviridae. Đầu tiên cô lập vào năm 1976, 5 phân nhóm virus Ebola hiện đang được công nhận, trong đó 4 là gây bệnh cho con người. Các chủng lây nhiễm chỉ phát hiện ở động vật linh trưởng.. Vi rút này cũng đã được tìm thấy trong dơi ăn quả, nhím, động vật linh trưởng, và linh dương hoang dã.

Virus Ebola có thời kỷ ủ bệnh từ 2-21 ngày, với phần lớn các bệnh nhân có triệu chứng sau khi mắc bệnh 8-9 ngày. Một khi bị nhiễm, bệnh nhân có thể biểu hiện các triệu chứng nghiêm trọng trong vòng 1-2 ngày.

Hình ảnh vi rút Ebola

Các triệu chứng của Ebola bao gồm:

• Sốt cao đột ngột, thường ở mức 103º-105º F (39,4 độ C – 40,5 độ C);
• Suy nhược trầm trọng, đau họng và đau đầu;
• Nôn mửa nhiều và tiêu chảy (xảy ra 1-2 ngày sau khi các triệu chứng  nói trên).

Các triệu chứng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như sự phát triển của rối loạn đông máu giảm tiểu cầu, có thể phát triển ngay sau khi 24-48 giờ, dẫn đến chảy máu từ mũi hoặc khoang miệng, cùng với mụn nước ngoài da xuất huyết. Sự phát triển của suy thận, dẫn đến suy đa phủ tạng cùng với đông máu rải rác nội mạch, sau đó có thể nhanh chóng xảy ra sau 3-5 ngày qua, cùng với sự mất khối lượng đáng kể.
Bệnh nhân mắc thể tối cấp thường chết trong vòng 8-9 ngày. Những người sống sót vượt quá 2 tuần có tiên lượng tốt hơn để tồn tại.

Những khó khăn trong chẩn đoán Ebola

Một trong những khó khăn gặp phải trong việc xác định virus Ebola là trong những ngày đầu của bệnh, các triệu chứng có thể tương tự như các loại bệnh truyền nhiễm như sốt rét, sốt Lassa, thương hàn, dịch tả, và thậm chí cả viêm màng não. Chỉ sau 3-5 ngày (hoặc thậm chí sau đó trong quá trình của bệnh) có các mụn nước xuất huyết - cùng với xuất huyết nội tạng, các dấu hiệu của bệnh - trở nên rõ ràng.

Virus Ebola không lây lan bằng đường không khí hoặc lây lan qua các giọt nhỏ, gần như không lây nhiễm như bệnh sởi hoặc cúm. Bệnh nhân bị bệnh sởi hoặc cúm có thể lây lan virus trước khi có triệu chứng, như trái ngược với những người có Ebola, người không lây bệnh cho đến khi các triệu chứng đã phát triển. Hơn nữa, tiếp xúc trực tiếp với chất tiết nhiễm bệnh, chẳng hạn như nước bọt, là điều cần thiết để truyền virus Ebola. Bạn không thể nhiễm virus Ebola nếu người khác ho hoặc hắt hơi gần  với bạn, và nó không lây lan qua tiếp xúc thông thường. Thay vào đó, nó được lây lan bởi tiếp xúc trực tiếp với chất tiết người bệnh như nôn mửa, tiêu chảy, và máu là chủ yếu. Nó cũng có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, mồ hôi, và nước mắt. Các đường lây truyền  bao gồm tiếp xúc các chất tiết nếu sau khi tiếp xúc người bệnh và chạm vào mắt, mũi của mình, hay miệng.

Điều quan trọng là phải nhớ rằng chỉ những bệnh nhân có triệu chứng dễ lây lan và sau đó có thể truyền virus cho người khác thông qua các chất tiết của chúng. Những người đã mắc bệnh chủ yếu là nhân viên y tế chăm sóc bệnh nhân, cũng như các thành viên gia đình những người đã tiếp xúc gần với các bệnh nhân bị nhiễm bệnh. Một phương pháp khác của nhiễm trùng liên quan đến các thành viên trong gia đình xử lý xác chết tại thời điểm chôn cất, cùng với những người ăn con dơi ăn quả, linh dương, hoặc các động vật khác có khả năng bị nhiễm virus.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng virus có nồng độ cao hơn nhiều trong chất nôn, máu, và phân so với nước bọt, mồ hôi, và nước mắt. Cần phải khử trùng các khu vực công cộng như nhà vệ sinh để tiêu diệt ổ chứa virus.

Phương pháp khử trùng hiệu quả đối với virus bao gồm khử trùng hơi nước, khử trùng hóa học, thiêu đốt, và các phương pháp khí.

Phương pháp điều trị hạn chế cho Ebola

Tại thời điểm này, chỉ chăm sóc hỗ trợ có sẵn (dịch truyền tĩnh mạch, máu và tiểu cầu truyền) là điều trị hạn chế cho Ebola , mặc dù các thử nghiệm vắc-xin của con người sắp tới có thể có nhiều hứa hẹn.

Các Viện Y tế quốc gia sẽ bắt đầu thử nghiệm vắc-xin của con người trong tháng 9 năm 2014, theo báo cáo mới đây của Tiến sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Viện Dị ứng và bệnh truyền nhiễm (NIAID). Nỗ lực trước đó sử dụng một vắc-xin của con người trong những năm 2000 đã không thành công.

Vắc-xin hiện nay, được phát triển bởi Trung tâm nghiên cứu vắc xin NIAID, không chứa nguyên liệu Ebola virus gây nhiễm. Một cách tiếp cận để giúp bệnh nhân bị nhiễm bệnh liên quan đến truyền dịch, máu hoặc huyết tương từ những bệnh nhân gần đây đã phục hồi từ nhiễm virus Ebola. Phương pháp này dựa trên tiền đề rằng huyết tương của bệnh nhân phục hồi có chứa kháng thể cứu sống người bệnh. Đây là một điều trị thử nghiệm đang được sử dụng, theo báo cáo gần đây khi dịch bệnh này, mặc dù kết quả điều trị như vậy đã không được báo cáo chính thức.

Nguồn; Robert Glatter, MD,August 04, 2014,