BS Huỳnh Thị Tố Nữ - 

Bệnh sán lá gan lớn là gì?

Bệnh sán lá gan lớn là một bệnh truyền nhiễm do ký sinh trùng sán lá gan lớn gây ra. Các con sán trưởng thành được tìm thấy trong đường mật và gan của người và động vật bị nhiễm bệnh, chẳng hạn như cừu và gia súc. Nhìn chung, bệnh sán lá gan lớn thường gặp ở gia súc và các động vật khác hơn là ở người.

Có hai loại sán lá gan lây nhiễm sang người. Loại chính là Fasciola hepatica. Một loài có liên quan khác là Fasciola gigantica gây bệnh chủ yếu ở động vật ăn cỏ như trâu, bò... và cả ở người.  

Bệnh sán lá gan lớn được tìm thấy ở những nơi nào trên thế giới?

Bệnh sán lá gan lớn được tìm thấy ở hơn 50 quốc gia, đặc biệt là những nơi nuôi cừu hoặc gia súc. Fasciola hepatica được tìm thấy ở tất cả các châu lục, ngoại trừ Nam Cực. Fasciola gigantica đã được tìm thấy ở một số khu vực nhiệt đới. Ngoại trừ các vùng của Tây Âu, bệnh sán lá gan lớn ở người chủ yếu được ghi nhận ở các nước đang phát triển.

Làm thế nào để con người bị nhiễm sán lá gan lớn?

Con người bị nhiễm bệnh do vô tình ăn phải (nuốt) ký sinh trùng. Điều này xảy ra chủ yếu là do ăn rau cải xoong sống hoặc các loại thực vật nước ngọt bị ô nhiễm khác. Con người cũng có thể bị nhiễm bệnh khi ăn phải nước bị ô nhiễm, chẳng hạn như uống nước hoặc ăn rau đã được rửa hoặc tưới bằng nước bị ô nhiễm.

Bệnh sán lá gan lớn có thể lây trực tiếp từ người (hoặc động vật) này sang người khác không?

Không. Fasciola không thể truyền trực tiếp từ người này sang người khác. Trứng được truyền trong phân của người (và động vật) bị nhiễm bệnh cần phát triển (trưởng thành) ở một số loại ốc nước ngọt, trong điều kiện môi trường thuận lợi, mới có thể lây nhiễm sang người khác.

Trong một số trường hợp bất thường, con người bị nhiễm bệnh khi ăn gan cừu hoặc gan dê chưa nấu chín có chứa các ấu trùng sán chưa trưởng thành.

Những dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm sán lá gan lớn là gì, và khi nào bắt đầu có triệu chứng?

Một số người bị nhiễm không bao giờ cảm thấy bị bệnh. Một số người cảm thấy bị bệnh ngay từ đầu khi bị nhiễm, trong khi những con sán chưa trưởng thành đang di chuyển từ ruột qua khoang bụng và gan. Các triệu chứng từ giai đoạn cấp tính có thể bắt đầu từ 4 đến 7 ngày sau khi tiếp xúc và có thể kéo dài vài tuần hoặc vài tháng.

Một số người cảm thấy bị bệnh trong giai đoạn mạn tính của nhiễm trùng, khi sán trưởng thành ở trong đường mật. Các triệu chứng, nếu có, liên quan đến giai đoạn này có thể bắt đầu vài tháng đến vài năm sau khi tiếp xúc. Ví dụ, các triệu chứng liên quan viêm và tắc nghẽn ống dẫn mật.

Trong cả hai giai đoạn của bệnh, các đặc điểm lâm sàng có thể bao gồm sốt, khó chịu, đau bụng, tăng bạch cầu ái toan, gan to và các xét nghiệm gan bất thường.

Mọi người nên làm gì nếu họ nghĩ rằng họ có thể bị nhiễm sán lá gan lớn?

Đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn kịp thời.

Nhiễm sán lá gan lớn được chẩn đoán như thế nào?

Nhiễm sán thường được chẩn đoán bằng cách kiểm tra các mẫu phân dưới kính hiển vi. Chẩn đoán được xác định nếu thấy trứng sán lá gan lớn. Có thể cần phải kiểm tra nhiều hơn một mẫu phân để tìm ký sinh trùng. Xét nghiệm huyết thanh máu để chẩn đoán nhiễm sán lá gan lớn mang lại độ chính xác cao.

Bệnh sán lá gan được có thể điều trị được không?

Bệnh sán lá gan nhỏ là một bệnh có thể điều trị được. Triclabendazole là thuốc được lựa chọn. Nó được dùng qua đường uống, thường là một hoặc hai liều. Hầu hết mọi người đều đáp ứng tốt với phương pháp điều trị.

Làm thế nào để ngăn ngừa nhiễm sán lá gan lớn?

Mọi người có thể tự bảo vệ mình bằng cách không ăn rau cải xoong sống và các loại cây nước khác, đặc biệt là từ các khu vực chăn thả gia súc. Du khách đến những khu vực có điều kiện vệ sinh kém nên tránh thức ăn và nước uống có thể bị ô nhiễm.

Không có vắc-xin nào để bảo vệ mọi người chống lại bệnh sán lá gan lớn.