Bs CK2 Nguyễn Ngọc Võ Khoa - Khoa Nội Tiêu hóa

1.Sự ra đời của một can thiệp chế độ ăn uống

Chế độ ăn ít FODMAP đã được "sinh ra" ở Úc vào năm 2010 khi một nhóm các  phát hiện ra rằng việc hạn chế thực phẩm chứa nhiều FODMAP có thể giúp giảm các triệu chứng IBS phổ biến đau bụng, đầy hơi, đầy hơi, tiêu chảy và  .

FODMAPs (oligosacarit lên men, disacarit, monosacarit và polyol) là các carbohydrate chuỗi ngắn được hấp thu kém qua đường tiêu hóa (GI) ở một số người và gây ra khí, chướng bụng và đau.

Thật không may, nhiều bác sĩ lâm sàng không biết về lợi ích tiềm năng của can thiệp chế độ ăn uống này hoặc thoải mái hơn với phương pháp dược lý truyền thống trong điều trị IBS.

"Nâng cao nhận thức về chế độ ăn uống FODMAP thấp ở cả bác sĩ lâm sàng và bệnh nhân là rất quan trọng vì hai phương pháp có thể phối hợp với nhau và không loại trừ lẫn nhau",

Khoa học đằng sau phương pháp ăn kiêng này rất mạnh mẽ và bao gồm nhiều thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng so sánh chế độ ăn kiêng FODMAP thấp với nhiều biện pháp can thiệp khác ở bệnh nhân mắc IBS,

"Điểm mấu chốt là khi bạn xem dữ liệu thông qua phân tích tổng hợp, chẳng hạn như của chúng tôi, [ 1 ] họ cho thấy chế độ ăn kiêng FODMAP thấp mang lại lợi ích lớn hơn so với các so sánh này". William D. Chey, MD, Giáo sư Khoa học Tiêu hóa & Dinh dưỡng tại Đại học Hệ thống y tế Michigan ở Ann Arbor

đã nói. "Thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát duy nhất từ ​​Hoa Kỳ đã được nhóm của chúng tôi công bố và đã chỉ ra rằng những lợi ích lớn nhất [của chế độ ăn uống] là giảm đau và đầy hơi." [ 2]

"Có đến 70% -80% bệnh nhân mắc IBS có thể được hưởng lợi, ở một mức độ nhất định, từ chế độ ăn uống FODMAP thấp", Eamonn M. Quigley, MD, giám đốc của Trung tâm Lynda King. và David M. Underwood cho biết Rối loạn tiêu hóa tại bệnh viện Houston Methodist. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng "rất khó để thực hiện vì nó loại trừ nhiều loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, cũng như thực phẩm đóng vai trò là chất nền cho vi khuẩn đường ruột có lợi."

Ví dụ về các loại thực phẩm không được phép trong chế độ ăn ít FODMAP bao gồm lúa mì, lúa mạch đen, hành tây, các loại đậu và  , rất giàu oligosacarit; các sản phẩm sữa giàu đường sữa (một loại disacarit thường được biết đến); và trái cây có hàm lượng fructose cao, cũng như trái cây, rau quả và chất làm ngọt nhân tạo có nhiều  và  (Hình).

CHẾ ĐỘ ĂN ÍT FODMAP (Thích hợp cho hội chứng ruột kích thích)

"Khi các loại đường có trong những thực phẩm này bắt đầu lên men, chúng sẽ kéo thêm nước vào lòng ruột non, gây ra tình trạng chuột rút, đau dạ dày, khí và tiêu chảy", King nói. "Bằng cách tiêu thụ chế độ ăn ít FODMAP và sau đó giới thiệu lại dần dần FODMAP, bạn có thể xác định rõ hơn loại thực phẩm nào là thực phẩm kích hoạt của bạn. Những loại mà cơ thể bạn khó tiêu hóa", cô nói thêm. King nhấn mạnh rằng phương pháp ăn kiêng này được thiết kế để giúp giảm thiểu các triệu chứng rắc rối của IBS và không chữa khỏi tình trạng này.

Ngoài tác dụng thẩm thấu của chúng, FODMAP còn đóng vai trò là chất nền cho hệ vi sinh đại tràng và tạo ra khí khi lên men. Chúng được hấp thụ kém ở ruột non, do đó khí và chất lỏng dư thừa gây ra sự tắc nghẽn của ruột kết và cảm giác đầy hơi và đau bụng. Do đó, sự co rút của các cơ trong thành ruột bị ảnh hưởng, điều này có thể dẫn đến tăng nhu động và tiêu chảy ở một số bệnh nhân hoặc táo bón ở những người khác.

2. Một giao thức ăn kiêng cá nhân, không chỉ là một chế độ ăn kiêng

Chey giải thích rằng chế độ ăn kiêng FODMAP thấp thực sự là một chế độ ăn kiêng ba giai đoạn bao gồm giai đoạn loại bỏ FODMAP 2 đến 4 tuần, sau đó là giới thiệu lại dần dần các thực phẩm có chứa FODMAP riêng lẻ để xác định độ nhạy cảm của bệnh nhân và sau đó tự do hóa chế độ ăn uống trong giai đoạn cuối.

"Thông thường, những bệnh nhân sẽ đáp ứng sẽ tốt hơn trong khoảng thời gian 2 tuần, nhưng đôi khi có thể mất tới 4 tuần để một số người thấy được lợi ích", ông nói. "Những bệnh nhân không đáp ứng trong khung thời gian 2 đến 4 tuần nên được chuyển sang một số hình thức trị liệu khác. Trong số những bệnh nhân đáp ứng, khoảng 85% trở lên có thể tự do hóa chế độ ăn kiêng trong thời gian dài và làm cho chúng ít hạn chế hơn. "

King nói rằng tình hình ở bệnh nhân nhi cũng tương tự. "Theo kinh nghiệm lâm sàng của chúng tôi, chúng tôi thấy rằng trong vòng 2 tuần, bệnh nhân đã cải thiện hoặc họ không cải thiện. Nếu không có cải thiện trong vòng 6 tuần, tôi khuyên bạn nên nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe và chuyển trở lại chế độ ăn uống thông thường."

Theo Chey, chế độ ăn ít FODMAP cũng có thể có lợi cho các tình trạng GI khác, bao gồm cả  (IBD).

"Chúng tôi đang ngày càng sử dụng chế độ ăn kiêng này ở những bệnh nhân mắc IBD và đang thuyên giảm về tình trạng viêm nhưng vẫn có các triệu chứng, như đau bụng và thay đổi thói quen đại tiện", ông nói. "Một lần nữa, các triệu chứng có khả năng đáp ứng với chế độ ăn kiêng này là đau và đầy hơi. Một số bệnh nhân cũng sẽ trải nghiệm những lợi ích liên quan đến tiêu chảy, nhưng chúng tôi thấy rằng điều này không nhất quán hoặc đáng tin cậy

Cả ba chuyên gia đều đồng ý rằng việc có được sự hướng dẫn và giám sát từ một chuyên gia dinh dưỡng quen thuộc với chế độ ăn kiêng FODMAP thấp là rất quan trọng đối với sự thành công của sự can thiệp và an toàn của bệnh nhân. Để bổ sung cho điều đó, Đại học Monash gần đây đã phát triển một  cung cấp các khuyến nghị về các loại thực phẩm mà bệnh nhân nên ăn và những thứ nên tránh tránh khi ăn kiêng. Các  khác có sẵn cho bệnh nhân, chuyên gia dinh dưỡng, bác sĩ lâm sàng và nhà nghiên cứu, bao gồm một hướng dẫn để giúp bệnh nhân tạo điều kiện thành công cho chế độ ăn kiêng.

Chey cho biết: "Chế độ ăn ít FODMAP là một giao thức phức tạp, có thành phần giáo dục mạnh mẽ và cần có sự hướng dẫn từ chuyên gia dinh dưỡng, người sẽ đảm bảo bệnh nhân tuân thủ giai đoạn loại trừ và đảm bảo chế độ ăn uống của họ có trách nhiệm về mặt y tế và dinh dưỡng". "Thực tế là nếu bạn để điều này hoàn toàn cho bệnh nhân, họ có thể thực hiện chế độ ăn kiêng FODMAP thấp, có thể không đầy đủ về mặt dinh dưỡng."

King lưu ý rằng chế độ ăn ít FODMAP được thực hiện kém có thể dẫn đến thiếu hụt vitamin, khoáng chất và protein. Bà cũng nhấn mạnh rằng cách giới thiệu lại các FODMAP có hệ thống trong giai đoạn thứ hai của giao thức là rất quan trọng và không thể được thực hiện đúng nếu không có hướng dẫn của chuyên gia.

"Giai đoạn giới thiệu lại là rất quan trọng", cô nói. "Thông thường, chúng tôi sẽ cho bệnh nhân một khẩu phần từ một nhóm FODMAP trong 3 ngày liên tiếp, sau đó là khoảng thời gian làm sạch khoảng 1 ngày. Nếu bệnh nhân không gặp bất kỳ triệu chứng nào trong 3 ngày, chúng tôi sẽ cố gắng giới thiệu một loại thực phẩm Mục từ nhóm 2 sau thời gian làm sạch 1 ngày. Thời gian làm sạch đôi khi có thể kéo dài hơn, tối đa 5 ngày, tùy thuộc vào từng bệnh nhân và liệu họ có gặp các triệu chứng hay không. Vì vậy, quá trình này rất có hệ thống, và cần có thời gian và năng lượng để xác định thực phẩm kích hoạt của mỗi bệnh nhân. "

Ngoài sự thiếu hụt dinh dưỡng, nếu không được giám sát đúng cách, chế độ ăn ít FODMAP có thể dẫn đến các biến chứng khác và các vấn đề sức khỏe bổ sung. Quigley cảnh báo rằng bệnh nhân có thể phát triển các vấn đề tâm lý bao gồm nỗi ám ảnh về những gì và họ ăn bao nhiêu.

"Có một mối nguy hiểm với tất cả các phương pháp ăn kiêng nghiêm ngặt này đối với mọi người để phát triển một nỗi ám ảnh gần như bệnh lý với chế độ ăn kiêng có thể gây tổn hại cho sức khỏe của họ", ông nói. "Người ta phải cẩn thận trong việc theo dõi bệnh nhân trong bất kỳ chế độ ăn kiêng nào, bao gồm chế độ ăn ít FODMAP, để đảm bảo tình trạng dinh dưỡng của họ được duy trì, và điều này đạt được tốt nhất khi làm việc với một chuyên gia dinh dưỡng."

Cũng như việc lạm dụng kháng sinh, rối loạn vi sinh vật có thể xuất phát từ chế độ ăn uống quá hạn chế vì thành phần của hệ vi sinh vật đường ruột phần lớn được quyết định bởi sự sẵn có và cạnh tranh của các chất nền khác nhau. Nhiều loại thực phẩm bị hạn chế trong chế độ ăn ít FODMAP, như tỏi, hành và măng tây, là nguồn chất xơ prebiotic tuyệt vời có vai trò quan trọng trong việc cân bằng thành phần của hệ vi sinh vật đường ruột.

Liên quan đến rối loạn vi sinh vật, Quigley nói rằng "có một số bằng chứng cho thấy việc bổ sung men vi sinh cho những bệnh nhân đang trong chế độ ăn kiêng FODMAP thấp có thể khắc phục một số thiếu sót trong microbiome, nhưng chúng tôi chưa biết liệu điều đó có liên quan đến sức khỏe hay không. " [ 3 ]

3.Tầm quan trọng của cách tiếp cận toàn diện trong điều trị.

Trong việc quản lý bệnh nhân mắc IBS, và cả IBD, các chuyên gia tin rằng các bác sĩ lâm sàng nên sử dụng tất cả các công cụ có sẵn cho họ. Điều này bao gồm kết hợp y học tích hợp với dược lý tiêu chuẩn.

Chey nói: "Ngày càng trở nên rõ ràng rằng một cách tiếp cận toàn diện, toàn diện hơn là cần thiết trong việc chăm sóc những bệnh nhân này". "Một cách tiếp cận như vậy, có thể kết hợp chế độ ăn uống, các kỹ thuật hành vi như liệu pháp nhận thức hành vi hoặc thôi miên, và các loại thuốc, nên được điều chỉnh dựa trên các triệu chứng bệnh nhân và sở thích. Chúng ta thường sử dụng một cách tiếp cận đa phương thức ở bệnh nhân IBS kết hợp thuốc với chế độ ăn uống và hành vi can thiệp. "

Theo như chế độ ăn kiêng FODMAP thấp, Chey nói rằng một nghiên cứu gần đây [ 4 ] được thực hiện bởi nhóm của ông đã cho thấy rằng nó đã dẫn đến những cải thiện đáng kể về cả chất lượng cuộc sống và sự lo lắng so với các khuyến nghị về chế độ ăn uống thông thường. "Chúng tôi đã chỉ ra rằng khi các triệu chứng GI trở nên tốt hơn, chất lượng cuộc sống và lo âu trở nên tốt hơn."

Trên thực tế,  , nơi Chey thực hành, đã thực hiện một trong những chương trình chuyên gia dinh dưỡng GI đầu tiên ở Hoa Kỳ vào năm 2008, và nó tiếp tục là một trung tâm cho các bác sĩ lâm sàng và bệnh nhân quan tâm đến việc tìm hiểu thêm về lợi ích của các can thiệp chế độ ăn uống cho GI điều kiện.

King khuyến nghị các bác sĩ lâm sàng và bệnh nhân ghé thăm  và sử dụng các  tổng hợp bởi chuyên gia IBS Kate Scarlata, RDN, cũng như kết nối với một chuyên gia dinh dưỡng địa phương thông qua trang web  .

King cũng lưu ý: "Giải quyết các triệu chứng của IBS sớm trong quá trình điều trị bệnh bằng chế độ ăn ít FODMAP có thể giúp bệnh nhân không phải dùng đến liệu pháp dược lý tích cực hơn và tiếp tục khó chịu liên quan đến tình trạng này."

Tài liệu tham khảo

1. Dionne J, Ford AC, Yuan Y, et al. Một tổng quan hệ thống và phân tích tổng hợp đánh giá hiệu quả của chế độ ăn không có gluten và chế độ ăn ít FODMAPs trong điều trị các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích. Là J Gastroenterol. 2018; 113: 1290-1300. 
2. Eswaran SL, Chey WD, Han-Markey T, Ball S, Jackson K. Một thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát so sánh chế độ ăn kiêng FODMAP thấp so với hướng dẫn NICE đã sửa đổi ở người lớn ở Mỹ với IBS-D. Là J Gastroenterol. 2016; 111: 1824-1832. 
3. Staudacher HM, Lomer MCE, Farquharson FM, et al. Một chế độ ăn ít FODMAP làm giảm các triệu chứng ở những bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích và chế phẩm sinh học phục hồi các loài Bifidobacterium : một thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát. Khoa tiêu hóa . 2017; 153: 936-947. 
4. Eswaran S, Chey WD, Jackson K, Pillai S, Chey SW, Han-Markey T. Một chế độ ăn ít chất oligo-, di- và monosacarit và polyol có thể cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm suy giảm hoạt động ở bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích và bệnh tiêu chảy. Gastroenterol Hepatol. 2017; 15: 1890-1899. 

Lược dịch theo Medscape Gastroenterology © 2019 WebMD, LLC