Ds Nguyễn Thị Mai

Codeine là loại thuốc giảm đau nhóm opioid, được sử dụng trong điều trị ho. Codein được bán rộng rãi như một loại thuốc đơn thành phần hoặc kết hợp với các chất khác như aspirin hoặc paracetamol.

Ảnh hưởng của codeine trên đau là do chuyển đổi thành morphin. Codein được chuyển thành morphine trong cơ thể bằng một loại enzyme gọi là CYP2D6. Trong  một số trường hợp người bệnh có enzyme 'CYP2D6 metabolisers siêu nhanh' chuyển đổi codeine thành morphine ở một tốc độ nhanh hơn so với bình thường. Điều này dẫn đến nồng độ  của morphine cao trong máu, có thể dẫn đến tác dụng độc hại như khó thở, suy hô hấp.

Theo báo cáo và đánh giá của cơ quan cảnh giác dược và Ủy ban quản lý rủi ro Châu Âu (PRAC) đã phát hiện tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc tử vong sau khi uống codeine để giảm đau. Hầu hết các trường hợp xảy ra sau khi phẫu thuật cắt bỏ amiđan vòm họng hoặc cho ngừng thở khi ngủ (bị gián đoạn thường xuyên của hơi thở trong khi ngủ).

Codeine được sử dụng rộng rãi để giảm đau ở người lớn và trẻ em. Những đứa trẻ đã bị tác dụng phụ nghiêm trọng do có enzym 'metabolisers siêu nhanh' của codein, codeine được chuyển thành morphine trong cơ thể với tốc độ nhanh hơn bình thường, dẫn đến nồng độ  morphine cao trong máu  gây khó thở, suy hô hấp.

Nhằm giảm thiểu rủi ro khi sử dụng codein để giảm đau cho trẻ em PRAC khuyến cáo:

• Chỉ nên sử dụng codein để giảm đau cho trẻ em khi đã cân nhắc lợi ích lớn hơn những rủi ro.
• Thuốc có chứa codeine chỉ nên được sử dụng để điều trị ngắn hạn trong đau vừa  cấp tính ở trẻ em trên 12 tuổi, và chỉ khi  không thể đáp ứng với các thuốc giảm đau khác như paracetamol hoặc ibuprofen.
• Codeine không nên được sử dụng ở tất cả các trẻ em (độ tuổi dưới 18 tuổi) đã trải qua phẫu thuật để loại bỏ amidan hoặc vòm họng để điều trị ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn, những bệnh nhân dễ bị các vấn đề về đường hô hấp.
• Thông tin kê đơn nên cảnh báo rằng trẻ em có vấn đề liên quan đến hô hấp không nên sử dụng codeine.

PRAC khuyến cáo thêm rằng, những nguy cơ tác dụng phụ với codein cũng có thể xảy ra ở người lớn, đặc biệt là những người có metabolisers cực nhanh. Codein cũng không dùng cho bà mẹ đang cho con bú, vì codeine có thể vào bé qua sữa mẹ. Thông tin trên toa thuốc codeine cũng nên bao gồm thông tin chung cho các chuyên gia y tế, bệnh nhân và người chăm sóc về nguy cơ tác dụng phụ morphine với codein, và làm thế nào để nhận ra các triệu chứng của họ.

Sau khi đánh giá tất cả các dữ liệu có sẵn, PRAC lưu ý rằng các dược động học của codeine (cách chuyển hóa thuốc trong cơ thể) đã được nghiên cứu ở người lớn nhưng rất ít thông tin có sẵn ở trẻ em, và các trường hợp báo cáo của suy hô hấp với codeine chỉ ra rằng trẻ em dưới 12 tuổi nguy cơ tác dụng phụ của morphine tăng hơn. Ngoài ra, các số liệu về hiệu quả giảm đau của codeine ở trẻ em cho thấy rằng tác động của codeine trên đau không phải là tốt hơn đáng kể  so với thuốc giảm đau không opioid như paracetamol hoặc ibuprofen.