Bs Võ Văn Phong - 

Giới thiệu

Thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (Venous thromboembolism- VTE) là một biến chứng thường gặp trong và sau khi nhập viện đối với bệnh nhân nội khoa và ngoại khoa, kể cả bệnh nhân chỉnh hình. Hơn một nửa số bệnh nhân nhập viện có nguy cơ bị VTE, nguy cơ cao hơn ở bệnh nhân ngoại khoa. Tỷ lệ VTE chung nằm trong khoảng từ 13% đến 70%, có sự khác biệt lớn giữa các cơ sở y tế và quốc gia. Nếu không có bất kỳ biện pháp dự phòng nào, thuyên tắc phổi (PE) là nguyên nhân gây ra từ 5% đến 10% các trường hợp tử vong ở bệnh nhân nhập viện, tỷ lệ tử vong do PE từ 0.1% đến 0.8% sau phẫu thuật tổng quát, 2% đến 3% sau thay khớp háng và 4% đến 7% sau phẫu thuật gãy xương vùng khớp háng. Tương tự, tỷ lệ DVT ở bệnh nhân nội khoa và phẫu thuật tổng quát nằm trong khoảng 10% đến 40%. Trong khi đó, tỷ lệ DVT dao động từ 40% đến 60% ở bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình lớn. Tử vong trong vòng 1 tháng sau khi được chẩn đoán xảy ra ở khoảng 6% bệnh nhân DVT và khoảng 12% bệnh nhân PE. Tỷ lệ VTE tái phát tích lũy trong 10 năm đạt 39.9% (35.4% đến 44.4%).

Bệnh nhân chỉnh hình có nguy cơ cao hơn bị DVT và VTE. Nếu không có các quá trình sinh lý bệnh có trong bộ ba của Virchow được mô tả năm 1884 (tổn thương nội mô mạch máu, ứ trệ dòng máu và tăng đông máu), VTE thường không phát triển. Ở bệnh nhân chỉnh hình đang trải qua một cuộc phẫu thuật, tất cả các quá trình sinh lý bệnh nêu trên trong bộ ba của Virchow đều có mặt: 1. Sử dụng garo, bất động và nghỉ ngơi tại giường gây ứ máu tĩnh mạch; 2. Các thao tác phẫu thuật của chi gây ra các tổn thương nội mô mạch máu; 3. Chấn thương làm tăng tác nhân thromboplastin; và 4. Sử dụng xi măng xương polymethylmethacrylate (PMMA) làm tăng khả năng đông máu. Do đó, những bệnh nhân trải qua phẫu thuật chỉnh hình và những người bị chấn thương chỉnh hình, thì việc điều trị dự phòng VTE và tuân thủ các hướng dẫn tương ứng là điều tối quan trọng.