Nguyễn Đức Khánh – Khoa Chẩn đoán hình ảnh

I. Định nghĩa:

Trào ngược bàng quang-niệu quản là tình trạng trào ngược nuớc tiểu từ bàng quang lên niệu quản.

Trào ngược áp suất thấp xảy ra trong quá trình đổ đầy nước tiểu của bàng quang.

Trào ngược áp suất cao xảy ra trong quá trình tống xuất nước tiểu của bàng quang.

Tỉ lệ Nữ/Nam khoảng 10/1

II. Nguyên nhân:

Có khá nhiều nguyên nhân được nhắc đến trong bệnh lý trào ngược bàng quang-niệu quản.

Nguyên nhân phổ biến nhất được gọi là trào ngược nguyên phát. Nguyên nhân này do bất thường bẩm sinh ở đoạn niệu quản thành, cụ thể là đoạn này thường quá ngắn hơn so với bình thường và không hoàn thành được chức năng chống trào ngược nước tiểu lên niệu quản, đây là nguyên nhân thường gặp nhất ở trẻ em.

Nguyên nhân thứ phát nếu như sự trào ngược nước tiểu xảy ra sau một bệnh lý viêm nhiễm bàng quang mãn tính gây phù nề và biến dạng thành bàng quang và lỗ niệu quản, sau một tăng áp lực trong lòng bàng quang do hẹp cổ bàng quang hoặc van niệu đạo bẩm sinh, sau một hội chứng thần kinh bàng quang, sau một chấn thương hoặc can thiệp phẩu thuật ở vùng tam giác bàng quang…

 III. Kỹ thuật X quang:

Để chẩn đoán trào ngược bàng quang niệu quản trong X quang thường dùng kỹ thuật chụp bàng quang ngược dòng.

Chụp một phim bụng không chuẩn bị trước khi đặt một Sonde tiểu nhỏ, mềm rút sạch nước tiểu trong bàng quang.

Bơm từ từ vào bàng quang qua Sonde dung dịch thuốc cản quang tan trong nước pha trong nước muối sinh lý với nồng độ khoảng 20%-30% cho đến khi bàng quang vừa căng đầy (thông thường khoảng 300 ml-500 ml). Tốt nhất là quan sát dưới màn hình tăng sáng, nếu không có thì phải tính được lượng dung dịch thuốc cản quang bơm vào đồng thời phải luôn hỏi bệnh nhân nếu thấy căng tức vùng bàng quang thì ngừng bơm.

Sau khi bàng quang đầy thuốc thì rút Sonde hoặc kẹp Sonde lại và chụp phim.

Thường chụp phim bụng thẳng trước sau ở hai thì : không rặn tiểu và thì rặn tiểu.

 IV. Phân độ X quang :

V. Một số hình ảnh X quang trào ngược bàng quang-niệu quản