Bs CKI Nguyễn Duy Tân

Phục hồi chức năng cho người bệnh liệt tủy có thể chia làm 3 giai đọan như sau:

 

GIAI ĐOẠN 1:

Mục đích:

-  Ngừa loét.

-  Ngừa nhiễm trùng đường tiểu và PHCN bàng quang.

-  PHCN đường ruột.

-  Gia tăng lực cơ.

-  Ngừa cứng khớp.

Chương trình:

1. Chăm sóc những vùng bị đè ép,thay đổi tư thế 2-3 giờ / lần, kiểm tra da hằng ngày để phát hiện kịp thời các dấu hiệu có nguy cơ bị loét.
2. Chăm sóc đường hô hấp: dẫn lưu tư thế kết hợp vỗ rung ho để thoát đờm giãi, tập thở sâu (thở bụng hoặc thở ngực).
3. Chăm sóc đường tiết nệu:

• Trong những ngày đầu cần kiểm tra bàng quang có căng đầy hay không, nhiều bệnh nhân  bị mất cảm giác nhận biết bàng quang đầy, nếu có nghi ngờ cần đặt sonde để thông tiểu ngay.
• Đặt thông tiểu ngắt quảng, nhưng phải theo dõi thường xuyên để phát hiện nhiễm trùng và điều trị kịp thời.
• Phải kiểm soát lượng dịch đưa vào và thải ra khỏi cơ thể. Nên cho bệnh nhân uống nước nhiều, trung bình trên 2 lít / ngày

     4.  Đặt tư thế đúng và vận động tập.

GIAI ĐOẠN 2:

Trong giai đọan này bệnh nhân học cách thích ứng với sự tàn tật, cách sử dụng những khả năng còn lại của họ.

Mục đích:

• PHCN sinh hoạt độc lập tại giường, trên nệm, tự chăm sóc cơ thể.
• PHCN sinh hoạt độc lập với xe lăn, di chuyển với xe lăn.
• PHCN tự di chuyển với dụng cụ trợ giúp như: nẹp, nạng…..

Chương trình:

1. Hướng dẫn bệnh nhân tự chăm sóc da hằng ngày: giữ da sạch, kiểm tra da hằng ngày bằng gương soi để phát hiện nguy cơ bị loét.

• Tập sinh hoạt độc lập tại giường:
• Tập lăn từ vị thế nằm ngữa sang nằm nghiêng hoặc nằm sấp.
• Tập di chuyển ngang trên giường.
• Tập ngồi: ngồi có trợ giúp và tự ngồi dậy trên giường, ngồi ở mép giường, tập thăng bằng ngồi.

2. Tập sinh hoạt độc lập với xe lăn:

• Tập di chuyển từ xe lăn qua giường và ngược lại:

          -  Xe lăn đặt thẳng góc với giường.
          -  Xe lăn đặt một góc 45 ⁰ so với giường.

• Tập di chuyển từ giường qua ghế qua xe lăn và ngược lại.

3. Các bài tập trên xe lăn:
a. Tập nâng mình.
b. Tập thăng bằng trên xe lăn:

• Di chuyển từ xe lăn xuống bồn vệ sinh và ngược lại.
• Di chuyển từ xe lăn xuống nệm sàn nhà:

         - Bằng 2-3 bục trung gian.
         - Bằng tảng chống tay.
         - Bằng ghế cao bằng 1/2 xe lăn.

4. Các bài tập trên nệm sàn nhà:

• Vận động tập.
• Tập dùng tảng chống tay.
• Chuyển từ ngồi sang nằm sấp.
• Từ nằm sấp qua quỳ 4 điểm.
• Các bài tập ở thế quỳ 4 điểm..

5. Tập di chuyển với dụng cụ trợ giúp.

• Tập lên xuống giường khi mang nẹp.
• Tập đứng lên và ngồi xuống xe lăn khi mang nẹp.
• Tập ngồi xuống ghế khi mang nẹp.
• Tập đi trong thanh song:
• Tập thăng bằng trong thanh song song.
• Tập đi trong thanh song song.

6. Tập đi lại với nạng:

1. Tập thăng bằng với nạng.
2. Tập đi lại với nạng.
3. Tập lên xuống thềm.
4. Tập lên xuống cầu thang.

7. Tập đứng lên và nằm xuống từ sàn nhà.

GIAI ĐOẠN 3: Tái hòa nhập xã hội:

Mục đích:

Tạo cho người bệnh môi trường thích nghi với khiếm khuyết hiện tại.

Chương trình:

1. Làm đường đi lại dễ dàng: đường bằng phẳng  không vật cản, có cầu toàn bắc qua mương, rãnh. Cầu thang phải có thanh tường để vịn tay. có thanh song song quanh nhà để người bệnh đi lại.
2. Chiều cao của giường phải thích hợp với chiều cao của xe lăn.
3. Nhà bếp, nhà vệ sinh phải bố trí thích hợp để người bệnh có thể sử dụng.
4. Người bệnh có thể làm các công việc trong gia đình, tìm được một số công  việc thich hợp để có thu nhập kiếm sống, tham gia  hoạt động xã hội.