Bs Phan Nguyễn Tường Vi - Khoa Mắt

Đôi mắt từ lâu được coi là “cửa sổ tâm hồn” vừa đảm bảo chức năng nhìn vừa đảm bảo tính thẩm mỹ, hài hoà trên khuôn mặt. Tuy nhiên, do sự phát triển nhanh chóng của xã hội và công nghệ hiện đại khiến cho mắt chúng ta ngày càng tiếp xúc nhiều hơn với các tác nhân gây hại như khói bụi, ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử,… Đây là những nguyên nhân khiến đôi mắt bị quá tải, mỏi, nhức và lâu dài sẽ dẫn đến suy giảm thị lực.

70% số người trưởng thành thừa nhận thị lực giảm sút ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), cứ mỗi 5 giây thế giới lại có thêm 1 người bị khiếm thị và cứ 5 người khiếm thị có 4 người lẽ ra đã có thể chữa trị được.

Bảo vệ thị lực là một phần thiết yếu trong chăm sóc sức khỏe của bạn. Những tổn thương mắt có thể đến từ những điều tưởng chừng nhỏ nhặt nhất hoặc chúng ta có thể đã mắc phải nhiều sai lầm trong khi chăm sóc mắt.

1. Những sai lầm trong chăm sóc mắt

Sử dụng kính áp tròng sai cách: Một số người khi ngủ còn đeo kính áp tròng hoặc đeo kính áp tròng trong thời gian dài dẫn đến nguy cơ tiến triển loét giác mạc gấp nhiều lần so với những người chỉ dùng trong thời gian ngắn. Kính sát tròng làm giảm oxy tiếp xúc với giác mạc, gây nhiễm trùng và kích thích vi khuẩn phát triển.

Dụi mắt khi ngứa: Khi đôi mắt bị ngứa, cách tốt nhất nên đóng mí mắt lại và xoa nhẹ bên ngoài mắt. Nếu chà xát quá mạnh có thể dẫn đến vỡ mạch máu, dễ làm trầy biểu mô giác mạc ảnh hưởng đến thị lực.

Một nguyên nhân khác là do tay là nguồn “cung cấp” vi khuẩn. Đôi mắt được bảo vệ bởi các màng nhầy - mô ẩm ướt có thể dễ dàng thu thập bụi bẩn và vi trùng, vi khuẩn… vì vậy chúng là môi trường thuận lợi để vi khuẩn phát triển.

Dán mắt vào màn hình cả ngày lẫn đêm: Màn hình điện tử, bao gồm máy tính, máy tính bảng và điện thoại thông minh, thường phát ra ánh sáng màu xanh, mà theo các chuyên gia về nhãn khoa thì ánh sáng xanh có thể làm não ngừng sản xuất melatonin, gây khó ngủ, ảnh hưởng sức khỏe, nhất là trẻ nhỏ. Do đó, theo lời khuyên từ các bác sĩ, cứ 20 phút sử dụng thiết bị điện tử, như điện thoại thông minh, người dùng cần nghỉ ngơi 20 giây, đặc biệt hạn chế sử dụng điện thoại vào ban đêm hoặc dùng các ứng dụng hạn chế ánh sáng xanh, tránh nguy cơ gây thoái hóa võng mạc.

Không sử dụng đúng cách đồ trang điểm mắt: Các sản phẩm làm đẹp như mascara, bút kẻ mắt, bóng mắt và kem mắt được sử dụng trong và xung quanh mắt nếu không sạch sẽ có thể khiến mắt ngứa và nhiễm trùng. Các sản phẩm hết hạn cũng có thể gây kích ứng, khô mắt và các tình trạng mắt khác như viêm kết mạc. 

Sử dụng thuốc nhỏ mắt không kê toa: Khi đang bị khô mắt hoặc đỏ mắt, chúng ra thường dùng thuốc nhỏ mắt. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng thuốc nhỏ mắt mà không có sự chỉ định của bác sĩ, nó có thể gây hại nhiều hơn. Các hóa chất được sử dụng để bảo quản thuốc nhỏ mắt có thể gây kích ứng mắt.

Sử dụng thuốc nhỏ mắt quá hạn sử dụng: Không có tác dụng điều trị, ảnh hưởng đến tình trạng bệnh mắt và thậm chí có thể dẫn đến viêm giác mạc Acanthamoeba - nhiễm trùng giác mạc kháng thuốc.

Không đeo kính râm: Theo Hiệp hội quang học Mỹ, đeo kính râm chống tia cực tím rất cần thiết để ngăn ngừa các vấn đề về thị lực và các vấn đề về mắt. Nếu bạn ra ngoài trời nắng mà không đeo kính râm, mắt tiếp xúc với tia UV có thể gây ra bệnh viêm mắt. Tình trạng này không gây tổn thương vĩnh viễn cho mắt nhưng bạn có thể gặp các triệu chứng như mắt đỏ, chảy nước mắt quá mức và mẫn cảm với ánh sáng.

2. Những cách bảo vệ đôi mắt

Để bảo vệ và chăm sóc đôi mắt chúng ta cần thực hiện các biện pháp sau đây:

Kiểm tra mắt định kỳ trên 40 tuổi để phát hiện những bệnh lý có thể chữa được và phòng ngừa (đái tháo đường, cao huyết áp, cận nặng, glocom,thoái hoá hoàng điểm tuổi già...).

Vệ sinh mắt hàng ngày bằng khăn, nước sạch, nếu cần thiết rửa mắt bằng nước muối sinh lý khi mắt tiếp xúc với bụi bặm hoặc nước bẩn, chú ý rửa tay với xà phòng diệt khuẩn thường xuyên nhất là khi có dịch đau mắt đỏ, không dùng tay dụi mắt quá mạnh nhằm ngăn ngừa tình trạng dị ứng càng nặng thêm và nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn từ tay sang mắt.

Tạo điều kiện cho mắt nghỉ ngơi. Đối với những công việc cần phải nhìn gần hoặc làm việc trên máy tính hay các thiết bị di động thì sau khoảng 30 phút làm việc phải cho mắt nghỉ ngơi, bằng cách nhìn ra xa và chớp mắt 10 lần hoặc nhắm mắt thư giãn vài phút để tránh mỏi mắt. Nếu làm việc với máy tính nên giảm ánh sáng và sự chiếu sáng của màn hình. Bố trí bàn làm việc hợp lý, để vị trí màn hình cách mắt từ 50- 60cm. Ngoài ra, hãy ngủ đủ giấc và tránh thức khuya.

Đeo kính mát khi ra đường để chống nắng và bụi bặm để bảo vệ bề mặt nhãn cầu. Kính mát phù hợp sẽ giúp bảo vệ mắt khỏi tia cực tím của mặt trời (UV). Phơi nhiễm tia cực tím sẽ làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng. Chọn kính mát giúp ngăn chặn 99 - 100% tia UVA và tia UVB. Kính phân cực còn giúp làm giảm độ chói khi lái xe.

Ngoài ra cần thiết lập một chế độ dinh dưỡng giàu axít béo omega-3, kẽm và vitamin C và E để có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề về mắt liên quan đến tuổi tác như thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể; Ăn nhiều trái cây như cam, trái cây họ cam quýt, đu đủ, bơ, cà rốt, khoai lang, cà chua, bắp ngô và các loại rau lá màu xanh; Cá hồi, cá ngừ, và các loại dầu cá khác; Trứng, quả hạch, đậu, và các nguồn protein không có nguồn gốc động vật khác; … giúp tăng cường thị lực và giúp đôi mắt sáng khỏe hơn.

Bên cạnh đó, một chế độ ăn uống cân bằng cũng giúp bạn giữ gìn sức khoẻ, làm giảm tỉ lệ mắc bệnh béo phì và các bệnh liên quan như đái tháo đường týp 2, nguyên nhân hàng đầu gây mù ở người trưởng thành.