Ths Nguyễn Văn Tánh - Khoa YHCT

Với số lượng ngày càng đông đảo, người cao tuổi đã, đang và sẽ khẳng định vị trí, tầm quan trọng và ảnh hưởng của mình trong các hoạt động chính trị, kinh tế, xã hội của thế giới. Bảo vệ và chăm sóc nhóm dân số này là một trong những việc làm thiết yếu hướng tới một tương lai bền vững cho tất cả mọi người.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một cuộc cách mạng về nhân khẩu học đang diễn ra trên thế giới. Ngày nay, số người trong độ tuổi 60 và trên 60 là khoảng 600 triệu người; con số này sẽ tăng gấp đôi vào năm 2025 và lên tới 2 tỷ người vào năm 2050, trong đó phần lớn ở các nước đang phát triển.

Đáp lại các cơ hội và thách thức của hiện tượng già hóa dân số thế kỷ 21, xúc tiến phát triển một xã hội cho mọi lứa tuổi, tháng 10 năm 1982, lần đầu tiên Liên hiệp quốc tổ chức Đại hội thế giới về Người cao tuổi tại Áo, hơn 3000 đại biểu của hầu hết các nước trên thế giới tham dự. Đại biểu của Việt Nam là giáo sư Phạm Khuê, viện trưởng Viện Lão khoa Việt Nam. Đại hội thông qua Chương trình hành động quốc tế về Người cao tuổi và khuyến nghị  chính phủ và nhân dân các nước quan tâm giải quyết từng bước những vấn đề về người cao tuổi căn cứ vào hoàn cảnh cụ thể của nước mình, tập trung vào 6 lĩnh vực:

• Sức khỏe và ăn uống
• Nhà ở và môi trường
• Gia đình
• Dịch vụ và bảo trợ xã hội
• Việc làm
• Nâng cao sự hiểu biết của người cao tuổi

Năm 1991, Đại hội đồng Liên hiệp quốc đã thông qua Nghị quyết “ Những nguyên tắc thuộc đạo lý đối với người cao tuổi” làm cơ sở để xây dựng chương trình hành động về người cao tuổi quốc tế và từng quốc gia, lấy ngày 1 tháng 10 hằng năm làm Ngày Quốc tế Người cao tuổi, bắt đầu từ ngày 1 tháng 10 năm 1991.

Ngày quốc tế người cao tuổi được kỷ niêm nhằm nâng cao nhận thức về các vấn đề ảnh hưởng đến người cao tuổi như quá trình lão hóa và việc lạm dụng người cao tuổi. Đây cũng đồng thời là dịp để đánh giá cao những đóng góp của người cao tuổi cho xã hội.

Mặc dù vị trí, vai trò và ảnh hưởng của những người cao tuổi đối với thế giới ngày càng được khẳng định song việc đối xử và chăm sóc nhóm người này vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề, cũng như còn không đồng đều giữa các quốc gia.

Theo Liên hiệp quốc, tại hầu hết các nước, những người cao tuổi không được tiếp cận đầy đủ với các dịch vụ y tế; và đào tạo về y học lão khoa không đáp ứng đủ so với nhu cầu đối với loại hình chăm sóc đặc biệt này. Thêm vào đó, trong thời gian trở lại đây, nhu cầu về các dịch vụ chăm sóc lâu dài cho người cao tuổi ngày càng gia tăng trên toàn thế giới. Nếu như trước đây, những dịch vụ này thường được các thành viên gia đình đảm nhận thì hiện nay công việc chăm sóc người cao tuổi ngày càng được đảm nhận bởi các chuyên gia y tế.

Ngoài ra, lạm dụng và bỏ bê người cao tuổi là một thực trạng đáng buồn được ghi nhận trên thế giới. Thực trạng này ảnh hưởng đến tất cả các mặt kinh tế và xã hội của những người cao tuổi. Việc lạm dụng người cao tuổi có thể tồn tại dưới nhiều hình thức: thể chất, tâm lý, tình cảm hoặc do sơ suất, bất cẩn gây nên. Tại các nước kém phát triển, nhiều người cao tuổi vẫn phải tiếp tục làm việc do nhu cầu kinh tế đòi hỏi; còn tại các nước phát triển, những người lớn tuổi có mong muốn tiếp tục làm việc lại thường là nạn nhân của sự phân biệt tuổi tác và quy định nghỉ hưu bắt buộc.

Tổng Thư ký Liên hiệp quốc Ban Ki-moon nêu rõ: “Những người lớn tuổi tham gia theo nhiều cách khác nhau vào quá trình phát triển kinh tế và xã hội. Tuy nhiên, sự phân biệt đối xử và loại trừ xã hội vẫn đang tồn tại và chúng ta phải chấm dứt ngay tình trạng này để phần dân số cao tuổi có thể già đi nhưng vẫn hoạt động trong các kế hoạch kinh tế - xã hội, và được an toàn, khỏe mạnh”.

Thực hiện Nghị quyết của Liên hiệp quốc về người cao tuổi, người cao tuổi cả nước có nguyện vọng được hoạt động trong một tổ chức thống nhất, đặc thù để tiếp tục đóng góp tài lực, kinh nghiệm vào sự nghiệp cách mạng của Đảng. Nhận thấy yêu cầu trên, theo sáng kiến của một số lão thành cách mạng, Viện Lão khoa Việt Nam, đồng thời được sự chỉ đạo của Ban Dân vận trung ương, Ban vận động thành lập Hội Người cao tuổi Việt Nam được hình thành gồm 15 vị. Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch danh dự UBTWMTTQ Việt Nam làm trưởng ban. Ban vận động trình Chính phủ hồ sơ xin thành lập Hội Người cao tuổi Việt Nam.

Ngày 24 tháng 9 năm 1994, Phó Thủ tướng Nguyễn Khánh kí Quyết định thành lập Hội Người cao tuổi Việt Nam. Sau đó, Ban vận động đã triệu tập đại biểu người cao tuổi cả nước tiến hành Đại hội thành lập Hội Người cao tuổi Việt Nam vào các ngày 9, 10 tháng 5 năm 1995.

Hai mươi năm qua, Hội NCT Việt Nam đã có bước phát triển mạnh, ngày càng khẳng định rõ hơn vai trò, vị trí của Hội trong đời sống xã hội. Hội NCT Việt Nam đã làm tốt vai trò tham mưu cho Đảng và Nhà nước về các chủ trương, chính sách đối với NCT, đã được Chính phủ, Quốc hội giao nhiệm vụ nghiên cứu xây dựng trình Quốc hội thông qua Luật NCT (năm 2009); tham gia bổ sung Hiến pháp khoản 3, Điều 37 về NCT (2013), tham gia với các bộ, nghành chức năng xây dựng các Nghị định, Thông tư hướng dẫn Luật NCT.

Đặc biệt xuất phát từ nhu cầu của thực tiễn và yêu cầu nâng cao chất lượng hoạt động vì NCT, ngày 25 tháng 4 năm 2015 Thủ tướng ban hành Quyết định 544/QĐ-TTg lấy tháng 10 hàng năm là “Tháng hành động vì NCT Việt Nam”. Thực hiện Quyết định của Thủ tướng, Ban Thường vụ Trung ương Hội đã thành lập Ban chỉ đạo; xây dựng kế hoạch hướng dẫn các cấp Hội tổ chức thực hiện; tổ chức lễ công bố Quyết định của Thủ tướng và phát động “Tháng hành động vì NCT Việt Nam” năm 2015 với chủ đề “ Tháng hành động vì NCT có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn”. Hội NCT nhiều địa phương đã kịp thời báo cáo cấp ủy Đảng, chính quyền xây dựng và khẩn trương triển khai kế hoạch thực hiện.

Kỷ niệm 25 năm Ngày Quốc tế NCT 1/10 năm nay, các cấp Hội đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền làm chuyển biến và nâng cao nhận thức của NCT, các tổ chức, cá nhân và cộng đồng xã hội về mục đích, ý nghĩa Ngày Quốc tế NCT và Tháng hành động vì NCT Việt Nam; xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động kỷ niệm cụ thể, kết hợp tổ chức tuyên truyền kỷ niệm ngày Quốc tế NCT với việc vận động nguồn lực cho Tháng hành động vì NCT để “phần dân số cao tuổi có thể già đi nhưng vẫn hoạt động trong các kế hoạch kinh tế - xã hội, và được an toàn, khỏe mạnh”.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Khánh Linh, Ngày Quốc tế Người cao tuổi, cpv.ogr.vn, 1/10/2014.
2. Ngô thị Mến, Kỷ niệm 25 năm ngày Quốc tế NCT (1/10/1991 – 1/10/2015) và triển khai Tháng hành động vì NCT năm 2015: Ý nghĩa kép của tháng 10 đối với NCT Việt Nam, Hoinguoicaotuoi.vn, 18/09/2015.
3. Văn phòng Trung ương Hội, Việc vận động thành lập Hội Người cao tuổi Việt Nam, Hoinguoicaotuoi.vn, 1/5/2015.