Ths. Bs. Nguyễn Thị Kiều Trinh

Trong cuộc đời hành nghề y, ai cũng có những kỷ niệm buồn vui lẫn lộn, nhưng tôi chắc hẳn những người làm việc trong ngành sản khoa sẽ là những người dễ gặp niềm vui nhất và cũng là những người dễ gặp nỗi buồn nhất ... Nhân ngày thầy thuốc Việt Nam 27/2, muốn chia xẻ với các đồng nghiệp, vói các em y sinh mới chập chững học ngành sản khoa những kỷ niệm buồn vui trong những ca trực, để thấy những trăn trở của những Bác sĩ và nữ hộ sinh (NHS) sau những đêm trực sản... “g”. (sảng).

Phiên trực ngày... tháng...

Một sản phụ sinh lần 5, ngôi ngược không hoàn toàn kiểu mông, cổ tử cung (CTC) mở gần hết, vừa chờ CTC mở hết vừa chuẩn bị cho tầng sinh môn giãn nở tốt, tranh thủ giảng bài cho NHS về cách đỡ đẻ ngôi ngược... Đến thì lấy đầu hậu, các em chú ý... cô đang chuẩn bị lấy đầu theo kiểu Mauriceau... Sao khó thế này...Cả 2 bác sĩ tua trực, thêm chị NHS lớn tuổi đầy kinh nghiệm vào phụ giúp, sau 10 phút em bé mới được bật đầu ra khỏi khung chậu của mẹ... Ngạt nặng... không cứu được. Một ca mắc đầu hậu ở sản phụ thai thứ 5... Hối hận... Sao lại không tiên lượng được...Sao không soạn forceps Piper... để bây giờ không biết ăn nói với người nhà.., May mà thấy mấy cô nhiệt tình chăm sóc, chồng sản phụ không nói gì... nhưng bản thân cứ ám ảnh nhiều ngày...Vì sao? ..Vì sao mắc đầu hậu ?..

"Sự hy sinh thầm lặng"

Phiên trực ngày... tháng...

Một sản phụ sanh ở Tam Thái lần thứ 3, băng huyết sau sanh thường... Trạm xá xã chuyển đến trong tình trạng da xanh lướt, choáng mất máu... Đón bệnh nhân tại cầu thang máy, chuyển vội luôn vào phòng mổ... Sau khi hồi sức và gây mê, kiểm tra đường dưới, sao máu chảy nhiều quá, tử cung nhão nhoẹt. Mở bụng thôi... Quyết định cắt luôn tử cung... Thời đó, ngân hàng máu bệnh viện không nhiều như bây giờ, gây mê ráng giữ “gôn” để phẫu thuật viên yên tâm cắt tử cung... cố gắng may kỹ từng nơ chỉ... “rút quân khỏi hiện trường” và chuyển đến hồi sức... Sau 15 phút, quay lại hồi sức xem lại tình trạng sản phụ.. Mạch và huyết áp vẫn không lên vì không có máu... Mệt mỏi... Sản phụ đang nguy kịch... Sau một phút chần chừ, quyết định gọi điện thoại đến từng khoa phòng trong bệnh viện, tập trung hết các học sinh trường Cao đẳng y tế đang trực..em nào cùng nhóm máu A có thể cho sản phụ. 12h đêm cả thầy trò cùng đói lả... nhưng tính mạng sản phụ quan trọng hơn nhiều. Mua cho 3 em, mỗi em một lon bò húc...uống trước khi lấy máu cho khỏi bị “xỉu”... Sáng mai, thăm sản phụ...mạch, huyết áp ổn định... mừng quá.!!! Cám ơn tấm lòng của các y sinh... Các em đã biết thế nào là sự hy sinh cao cả để giành lấy sự sống cho người bệnh.

Phiên trực ngày... tháng...

16h chiều, một sản phụ được tuyến dưới chuyển đến với một cái bát úp trên bụng, chẩn đoán “ Chấn thượng bụng và vỡ tử cung do trâu húc”. Chuyển vội sản phụ lên phòng mổ, mở cái bát úp ra khỏi bụng sản phụ là cái chân em bé. Sau khi ê kip gây mê làm việc, phẫu thuật viên rạch bụng và tử cung, đem em bé ra khỏi bụng mẹ, nhịp tim còn đập đều rõ... Các thầy thuốc hút nhớt và bóp bóng vài cái... Em bé rên ừ ừ.!!! Vậy là cứu sống được em bé... Khâu lại tử cung và thành bụng...Cả phiên trực thở phào nhẹ nhõm...

 Phiên trực ngày... tháng...

Sản phụ đi từ phòng chờ sanh và báo: “ Cô ơi, sao cái gì nó rớt ra khỏi cửa mình của em”. NHS và Bác sĩ đang ngồi ghi chép hồ sơ, quay lại nhìn xuống dưới 2 chân sản phụ, một đùm dây rốn đang thòi ra ngoài... Vội vã  cho sản phụ lên xe nằm, một người đưa tay vào âm đạo, một người lấy gối kê mông cao, một người giải thích người nhà ...Sa dây rốn phải mổ cấp cứu.. chuyển vội vàng qua phòng mổ.. rạch bụng, lôi em bé khỏi tử cung... Sau hút nhớt tiếng khóc to của em bé làm cả ê kíp trực thở phào... Ôí vỡ, ngôi cao quá, sa dây rốn ... May mà em bé tốt. Nếu không kịp thời, cả phiên trực phải uống café đắng, nghẹn ngào... và quan trọng hơn nếu sau 9 tháng sản phụ không còn nghe tiếng khóc chào đời của em bé ?!!!...

Phiên trực ngày... tháng...

Sản phụ H sinh con so, nhau bong non thể nặng, tuyến dưới chuyển. Quyết định mổ cấp cứu, tử cung có tím cả 2 bên nhưng vẫn có go hồi... Khâu bảo tồn tử cung và thắt 2 động mạch tử cung... Sau khi cho máu ngân hàng, thấy xét nghiệm chức năng đông máu rối loạn, nhóm B... cùng nhóm máu phẫu thuật viên.. Vậy là yên tâm, sau khi đóng bụng, phẫu thuật viên xuống thẳng ngân hàng máu... “Chị ơi, sản phụ cùng nhóm máu phẫu thuật viên, hãy lấy máu tươi của em để chuyền cho bệnh nhân”... Ngỡ ngàng nhìn phẫu thuật viên rồi bảo cô nằm xuống giường và lấy máu... Phẫu thuật viên cầm luôn máu tươi của mình lên khoa hồi sức... Sau mấy ngày hồi sức, sản phụ khỏe mạnh ra viện...

Một năm sau, đang học ở Sài gòn, có điện thoại reng. Phẫu thuật viên cầm máy. Bên kia đầu dây, một giọng phụ nữ nhỏ nhẹ : “ Bác sĩ ơi! Em là T.. người Núi Thành, năm ngoái BS cho em máu để chuyền, bây giờ vào lại Sài gòn làm ăn, nghe tin Bác sĩ đang học ở thành phố, em muốn biết địa chỉ đến thăm”. Phẫu thuật viên cảm thấy lòng mình lâng lâng, bay bổng... hạnh phúc ở đâu đây..sao thật là bất ngờ...

Phiên trực ngày... tháng...

Một sản phụ sanh thường, con so, rặn sinh bình thường 20 phút, bé gái IA9/1 phút, P= 3000g, sau sanh xử trí tích cực giai đoạn 3, vậy mà máu vẫn cứ tuôn ào ạt, túi hứng máu sau 20 phút đã gần 01 lít. Cả ê kíp trực, kẻ cho thở Oxy, người chuyền dịch, người xoa tử cung qua vách bụng.. người ngồi kiểm tra CTC và TC... rồi cũng cầm máu được..hú hồn... 50% băng huyết sau sanh  không có yếu tố báo trước ... Mọi thứ cứ phải sẵn sàng và nếu có băng huyết ...mọi người cùng chạy...Mệt mỏi nhưng sau khi thấy bệnh nhân ổn định, không phải chuyển phòng mổ, không phải rạch bụng... Cả phiên trực phấn khởi.. Sau giao ban khoa... liên hoan ăn mừng nhé!..

Phiên trực ngày... tháng...

Bệnh nhân H ... Dân tộc Cà Tu.. mổ sanh thiếu máu nặng, được các Bác sĩ phiên trực phẫu thuật, cấp cứu.. Bệnh ổn định chuyển về điều trị phòng nặng khoa Sản.. Sau một tuần, bệnh nhân xuất viện... Sao buổi chiều đã có giấy tờ ra viện mà vẫn còn ở lại phòng nặng... Chồng bệnh nhân nhỏ nhẹ: “ Bác ơi, không có tiền về xe”... Bác sĩ cười xòa và đưa 100 ngàn đồng: “ Về xe đủ không?” Người nhà mừng rỡ “ Dạ đủ ạ!”. Nhìn khuôn mặt rạng rỡ của người nhà và bệnh nhân, Bác sĩ cảm thấy mình vui quá đi thôi!...

Phiên trực mồng 4 Tết Qúy Tỵ 2013

Một sản phụ người dân tộc Ko, BV Phước Sơn chuyển xuống bệnh viện với chẩn đoán “Thai 8 tháng, bỏng xăng 30%”, toàn bụng bị bỏng, được chuyển vào khu hồi sức cùng với em bé 3 tuổi là con của sản phụ cũng bị bỏng xăng, cha của em bé nằm khoa Ngoại. Sao gia đình này đầu năm mà xui xẻo quá! Bác sĩ Sản được khoa Hồi sức mời hội chẩn xem bệnh lúc 15h; siêu âm trước khi xịt Panthenol lên bụng bệnh nhân, tim thai vẫn tốt, khám CTC vẫn đóng kín, cho thuốc giảm go với tiên lượng vẫn có thể sanh non và bảo BS khoa Hồi sức: “ Nếu sản phụ có diễn biến gì, em báo chị lên ngay, vẫn có thể đỡ đẻ tại hồi sức, tính mạng sản phụ là trên hết”. Nhìn vào đầu giường của bé và mẹ, có 2 hộp sữa. Bác sĩ khoa Hồi sức tâm sự: “Không có người nhà, bọn em cho uống sũa đỡ”. Vậy là các cô điều dưỡng khoa hồi sức không chỉ chăm sóc vết thương mà còn chăm bón từng bịch sữa. Nửa khuya, 2h sáng, điện thoại hồi sức mời cấp cứu gấp... sản phụ sắp đẻ. Cả 2 Bác sĩ tua trực, cùng với một nữ hộ sinh ôm theo bộ đỡ đẻ chạy vội vàng lên hồi sức, đầu thai nhi thập thò âm hộ. Lót tấm nilon ngay lên giường sản phụ đang nằm và đỡ đẻ, tiếng khóc bé gái 2400g, “ oe oe” mừng quá! Sau đẻ, tử cung go tốt, sản phụ ổn định... Mừng ơi là mừng... Về khoa, cô nữ hộ sinh đi xin từng cái áo, tả, khăn lông, mỗi người nhà trong phòng chờ góp một cái, nhìn em bé được bọc trong cái khăn lông của cô nữ hộ sinh vừa mới xin, thấy lòng mình cũng thấy ấm áp... Mua cho em bé một hộp sữa bột nhờ mấy em nữ hộ sinh phòng dưỡng nhi cho bú trong những ngày không nằm với mẹ.. Thấy thương chi lạ...

Phiên trực ngày... tháng...

Mẹ sinh lần 2, sổ vai khó khăn, rốn quấn cổ 02 vòng chặt, cố gắng kéo em bé... Ngạt...phải bóp bóng 10 phút mới hồng. Vẫn khóc không tốt.. giải thích người nhà chuyển Nhi theo dõi... Thấy tiếc.. Xem lại CTG thấy đầu dò không ghi lại cơn go và tim thai gì cả... Hối hận.. Giá như phiên trực quan tâm đến CTG, đo lại và quyết định, đôi khi sẽ không chờ lâu để cho đầu xuống mà lại kẹt vai... Lại thêm một lần hối hận...

Vậy đó, cuộc đời làm sản khoa là những kỷ niệm buồn vui khó tả... Có những lúc thấy người phấn chấn sau những lần vượt cạn của sản phụ và niềm vui rạng rỡ của người nhà, có những lúc thừ người và suy nghĩ ... sao lại không thế này...mà lại thế kia...Có những lúc mệt mỏi quá, cáu gắt với người nhà... rồi đâm ra hối hận và xin lỗi... Đúng là cuộc đời hành nghề y, lại cứ phải học và rút kinh nghiệm, giống như ai đó đã từng nói: “có một dây rút hoài không hết... đó là dây rút kinh nghiệm”... Với những gì đã học được ở trường Y, lương tâm của người thầy thuốc và sự hỗ trợ của bạn bè và đồng nghiệp, chúng tôi cảm thấy như có sức mạnh vô hình nào đó thôi thúc chúng tôi phải tiếp tục chuẩn bị tinh thần cho những ca trực tiếp theo. Vậy mới thấy, Sản của chúng tôi... đúng là “sảng hồn, sảng vía”...nhưng đằng sau nó là những niềm vui bất tận khi đem lại hạnh phúc cho nhiều người...!!!