Bs Lê Thanh Hùng - 

Chấn thương đầu là một trong những loại chấn thương hay gặp ở trẻ em và thường làm cho các các bậc phụ huynh lo lắng. Chấn thương đầu có thể gây nhiều biến chứng, trong đó, tụ máu dưới da đầu là một biến chứng hay gặp, đặc biệt là trẻ em do đặc điểm da đầu ở trẻ nhỏ có mô liên kết, và các lớp khá lỏng lẻo. Tụ máu dưới da đầu làm da đầu sưng lên, chúng ta thường hay gọi là bướu huyết thanh (caput succedaneum). Có 2 loại tụ máu dưới da đầu chính đó là : Tụ máu dưới lớp cân Galea và tụ máu dưới màng xương.

Cấu trúc giải phẫu từng lớp của da đầu và các hình thức máu tụ dưới da đầu

1. Tụ máu dưới lớp galea (mạc trên sọ): Subgalea Hematoma

Có thể xảy ra mà không có tổn thương xương, hoặc có thể kết hợp với nứt sọ không di lệch xương (đặc biệt ở trẻ < 1 tuổi). Máu chảy vào lớp mô liên kết lỏng lẻo tách lớp galea khỏi màng xương. Có thể đi qua các khớp xương. Luôn bắt đầu với một máu tụ khu trú, và có thể trở nên rất lớn (gây thiếu hụt thể tích tuần hoàn rõ ở trẻ < 1 tuổi, truyền máu nếu cần thiết). Có thể lầm tưởng tụ DNT dưới lớp da tuy nhiên hiếm xảy ra. Thường biểu hiện một khối mềm, di động. Loại này không calci hóa.

2. Tụ máu dưới màng xương: Cephalhematoma

Hầu hết thường thấy ở trẻ mới sinh (liên quan tới quá trình sinh nở). Máu chảy đẩy lớp màng xương lên, sự lan tỏa bị giới hạn bởi các đường khớp. Chắc hơn và ít phồng tròn hơn tụ máu dưới galea, da di chuyển tự do trên khối máu tụ. 80% tái hấp thu, thường trong vòng 2-3 tuần. Đôi khi có calci hóa.

Hệ quả của 2 loại máu tụ này là một số trẻ có thể bị vàng da (tăng bilirubin máu) khi máu được hấp thu, đôi khi muộn đến 10 ngày sau khởi phát.

3. Điều trị

Hầu như không đòi hỏi điều trị gì ngoài giảm đau, và hầu hết đều cải thiện sau 2-4 tuần. Tránh chọc hút qua da các khối này vì nguy cơ nhiễm trùng và tái lập máu tụ ngoài ý muốn, và với trẻ sơ sinh lấy máu tụ có thể làm thiếu máu. Theo dõi nhiều lần hemoglobin và hematocrit với các thương tổn lớn. Nếu máu dưới màng xương tồn tại quá 6 tuần, chụp phim sọ. Nếu tổn thương bị calci hóa, phẫu thuật lấy bỏ có thể được chỉ định vì lý do thẩm mỹ (dù hầu hết các trường hợp này xương sọ sẽ trở lại độ cong bình thường trong 3-6 tháng).

Nguồn Handbook of Neurosurgery 2019 Mark Greenberg